Ode aan het buitenbeentje: Memoir of a Snail (2024)

Memoir of a Snail bezorgde me anderhalf uur lang tranen, van het lachen én van het verdriet. Het is zonder twijfel de meest bitterzoete film die ik ooit heb gezien.
Wanneer Grace’s beste (en enige) vriendin Pinky overlijdt, laat ze haar favoriete slak, Sylvia, vrij en vertelt ze haar levensverhaal: een opeenstapeling van ellende. Grace is geobsedeerd door slakken; ze draagt altijd een hoed in de vorm van een slak die ze kreeg van haar overleden moeder, verzamelt alles wat met slakken te maken heeft en houdt haar eigen slakken obsessief opgesloten in een potje. Haar tweelingbroer Gilbert is net zo'n dierenliefhebber, maar met een ander doel: hij bevrijdt dieren die opgesloten zitten. Met de slakken van Grace heeft hij dan weer wel geen probleem.
Haar levensverhaal is niets dan tegenslag. Ze is geboren met een hazenlip, verliest haar vader aan een alcoholverslaving en wordt op jonge leeftijd gescheiden van haar tweelingbroer wanneer ze naar verschillende weeshuizen worden gestuurd. Daarna belandt ze in een familie swingers, raakt ze verloofd met een man met een voetfetisj (die haar ook vetmest), en krijgt ze te horen dat haar broer overleden zou zijn -wat uiteindelijk niet waar blijkt te zijn. En dan, net wanneer je denkt dat het niet erger kan, sterft ook nog haar beste vriendin.
Haar broer Gilbert heeft het echter nauwelijks beter. Hij komt terecht in een extreem religieus gezin dat hem als de duivel beschouwt vanwege zijn seksualiteit. Wanneer hij hun kerk in brand probeert te steken, laten ze hem achter in de vlammen. Later blijkt dat hij toch wist te ontsnappen.
Het klinkt heel extreem, maar het werkt. Alhoewel je op bepaalde momenten toch de drang krijgt Grace wakker te schudden. Het lijkt soms wel alsof ze opzettelijk op zoek gaat naar onheil. Ze blijft hamsteren, blijft zichzelf opsluiten, en blijft jammeren. Pas op het einde van de film helpt Pinky haar om uit haar slachtofferrol te stappen en letterlijk en figuurlijk te ontsnappen uit haar ‘kooi’, samen met haar slak.
Ondanks het zware thema is de film verrassend luchtig. De keuze voor animatie maakt het verhaal surrealistischer en daardoor makkelijker te verteren. Bovendien zit de film vol humor, vaak van de grove soort: seks, masturbatie en scheldwoorden worden niet geschuwd. Dit contrasteert sterk met de zwaarmoedige gebeurtenissen en zorgt voor een unieke balans.
De animatie zelf is tenslotte ook prachtig. Het doet een beetje denken aan de films van Tim Burton, maar dan nòg donkerder. De claymation-stijl maakt de gelaatsuitdrukkingen ook excentrieker en de personages karikaturaal, wat de film weer luchtiger maakt. Jammer genoeg trekt deze stijl niet veel mensen aan. Toen ik met mijn beste vriendin op de eerste vertoning van deze film naar de cinema trok, waren we nagenoeg de enigen in de zaal. 
Toch verdient Memoir of a Snail veel meer aandacht. Het is een film die zware thema’s op een bijzondere manier bespreekt, zonder ooit in pure zwaarmoedigheid te vervallen. Een aanrader voor wie houdt van een film die zowel ontroert als choqueert, en je tegelijk hardop laat lachen.

Marie-Elise Van Der Poorten